Εκπιπτόμενες και μη επιχειρηματικές δαπάνες

---

Ένα μεγάλο θέμα που απασχολεί τους λογιστές, κατά το κλείσιμο των αποτελεσμάτων ενός έτους, είναι ποιες δαπάνες πρέπει να περάσουν από φορολογική αναμόρφωση και ποιες όχι. Είναι γνωστό ότι το συγκεκριμένο θέμα αποτελεί διαχρονικά σημείο διαφωνίας και έντασης ανάμεσα στους λογιστές και στους επιχειρηματίες.

Ο νέος κώδικας φορολογίας εισοδήματος (ν.4172/2013) δεν μπορεί να θεωρηθεί ιδιαίτερα διαφωτιστικός εφόσον αφήνει το δικαίωμα στον κάθε ελεγκτή να κρίνει αν ένα έξοδο είναι παραγωγικό η όχι και κατά συνέπεια να το προσθέσει στις φορολογικές διαφορές στις οποίες θα επιβληθεί επιπλέον φόρος. Κατά την ταπεινή μας γνώμη ο νόμος λανθασμένα διαχειρίζεται το θέμα αυτό εφόσον το ανοιχτό αυτό παράθυρο δεν διορθώνει τα κακώς κείμενα του παρελθόντος.

Για τους επαγγελματίες του χώρου η ΠΟΛ 1113/2015 δίνει τις ανάλογες οδηγίες για το πώς πρέπει να γίνει η εφαρμογή του νόμου και εμείς με τη σειρά μας θα προσπαθήσουμε να δώσουμε μία εικόνα για το τι ισχύει όχι τόσο για τους επαγγελματίες του χώρου, οι οποίοι είναι πλήρως ενημερωμένοι, όσο για τους επιχειρηματίες που θέλουν να έχουν μία εικόνα με το τι ισχύει αυτή τη στιγμή στην αναγνώριση των επιχειρηματικών δαπανών.

Σύμφωνα λοιπόν με την ΠΟΛ 1113/2015 (άρθρο 22) ο γενικός κανόνας είναι ότι επιτρέπεται η έκπτωση όλων των δαπανών εφόσον αθροιστικά πληρούνται τα παρακάτω κριτήρια:

1. Πραγματοποιούνται προς το συμφέρον της επιχείρησης ή κατά τις συνήθεις εμπορικές συναλλαγές της.
2. Αντιστοιχούν σε πραγματική συναλλαγή, η αξία της οποίας δεν κρίνεται κατώτερη ή ανώτερη της αγοραίας, στη βάση των στοιχείων που διαθέτει η φορολογική διοίκηση.
3. Εγγράφονται στα λογιστικά βιβλία της επιχείρησης την περίοδο που πραγματοποιούνται και αποδεικνύονται με κατάλληλα δικαιολογητικά.

Στο 1ο κριτήριο όπως αναφέραμε παραπάνω υπάρχει ένας γενικός κανόνας που δίνει το δικαίωμα στον οποιονδήποτε ελεγκτή να αμφισβητήσει στη ουσία οποιαδήποτε δαπάνη ως παραγωγική και κατά συνέπεια εκπεστέα. Βέβαια οφείλουμε να αναφέρουμε ότι ο κάθε επιχειρηματίας από την πλευρά του πρέπει να ξεχωρίσει το προσωπικό του ταμείο από το ταμείο της επιχείρησης. Είναι γεγονός ότι και οι ελεγκτές από την πλευρά τους είναι ιδιαίτερα αυστηροί ακριβώς γιατί υπάρχει ακόμα και σήμερα η λογική: «τα καύσιμα στο αυτοκίνητο της συζύγου μου καταχωρούνται στα έξοδα της επιχείρησης».

Το 2ο κριτήριο φυσικά αναφέρεται στο ότι μία συναλλαγή πρέπει να είναι πραγματική και όχι εικονική, προσοχή γιατί στο σημείο αυτό ο νομοθέτης θέτει και ένα άλλο θέμα, ότι δεν πρέπει η συναλλαγή να είναι κατώτερη της αγοραίας π.Χ. τιμολόγηση κάτω του κόστους ή ανώτερη της αγοραίας π.Χ. υπερτιμολόγηση. Ο λόγος που ο νόμος θέτει αυτό το θέμα είναι οι ενδοομιλικές συναλλαγές και η εσκεμμένη παραποίηση των φορολογικών αποτελεσμάτων μίας νομικής οντότητας σε βάρος κάποιας άλλης.

Το 3ο κριτήριο είναι επίσης προφανές ότι κάθε εγγραφή δαπάνης πρέπει να γίνεται τη περίοδο που πραγματοποιείται (αυτοτέλεια χρήσεων) καθώς επίσης να έχει και τα ανάλογα δικαιολογητικά. π.Χ. εγγραφή εισαγωγής από τρίτες χώρες πρέπει απαραίτητα να έχει τη διασάφηση του τελωνείου εκτός των υπολοίπων παραστατικών των ειδικών εξόδων. Εγγραφή για έξοδα διαφήμισης πρέπει να συνοδεύεται με το ανάλογο τιμολόγιο.

Να επαναλάβουμε ότι σύμφωνα με την ΠΟΛ 1113/2015 (άρθρο 22) ο γενικός κανόνας είναι ότι επιτρέπεται η έκπτωση όλων των δαπανών εφόσον αθροιστικά πληρούνται τα παραπάνω κριτήρια.

Στο άρθρο 23 ξεκάθαρα καθορίζονται οι δαπάνες που δεν εκπίπτουν από τα ακαθάριστα έσοδα των νομικών και μη οντοτήτων. Ειδικότερα ρητά ορίζεται ότι δεν εκπίπτουν:

1. Οι τόκοι από δάνεια που υπερβαίνουν τους τόκους που θα προέκυπταν αν η επιχείρηση είχε δανειοδοτηθεί από τράπεζα. Με απλά λόγια οι τόκοι που προκύπτουν από τραπεζικό δανεισμό εκπίπτουν. Οι τόκοι από μη τραπεζικό δανεισμό εκπίπτουν μέχρι του ποσού που προκύπτει αν το δάνειο ήταν τραπεζικό. π.Χ. Αν το επιτόκιο ενός μη τραπεζικού δανείου είναι 8% και το επιτόκιο του δανείου ενός τραπεζικού αλληλόχρεου λογαριασμού είναι 6% τότε μόνο το κόστος που αφορά το 6% εκπίπτει.
2. Κάθε δαπάνη που αφορά σε αγορά αγαθών ή λήψη υπηρεσιών αξίας άνω των 500 ευρώ εφόσον η τμηματική ή ολική εξόφληση δεν έγινε με τη χρήση τραπεζικού μέσου πληρωμής.
3. Οι μη καταβληθείσες ασφαλιστικές εισφορές. Οι ασφαλιστικές εισφορές που δεν έχουν καταβληθεί εμπρόθεσμα δεν εκπίπτουν. Στην περίπτωση που ασφαλιστικές εισφορές έχουν υπαχθεί σε ρύθμιση τότε αυτές εκπίπτουν κατά το χρόνο καταβολής τους. π.Χ. Αν τον Δεκέμβριο κάναμε ρύθμιση σε οφειλές ΙΚΑ 12.000 ευρώ σε 12 δόσεις με πρώτη δόση 23 Δεκεμβρίου τότε μόνο τα 1.000 ευρώ θα εκπέσουν από τα ακαθάριστα έσοδα του έτους τα υπόλοιπα πρέπει να αναμορφωθούν φορολογικά.
4. Οι ασφαλιστικές εισφορές των μελών κεφαλαιουχικών εταιριών δεν εκπίπτουν φορολογικά. Άρα μέλη ΕΠΕ ή ΙΚΕ δεν μπορούν να εκπέσουν την δαπάνη του ΟΑΕΕ για τις ασφαλιστικές τους εισφορές.
5. Αμοιβές μελών προσωπικών εταιριών (ΟΕ,ΕΕ) δεν εκπίπτουν αν το μέλος δεν ασκεί επιχειρηματική δραστηριότητα και λαμβάνει αμοιβές για υπηρεσίες που απορρέουν από τη συμμετοχή του στην εταιρία. Στην περίπτωση όμως που το μέλος ασκεί επιχειρηματική δραστηριότητα (μέσω ατομικής επιχείρησης) και λαμβάνει αμοιβή από την εταιρία για την εκτέλεση συγκεκριμένου έργου τότε η δαπάνη αυτή εκπίπτει από τα ακαθάριστα έσοδα.
6. Κάθε είδους προβλέψεις, με εξαίρεση την πρόβλεψη των επισφαλών απαιτήσεων και εφόσον αυτή γίνεται σύμφωνα με τις απαιτήσεις της ΠΟΛ 1056/2015.
7. Τα πρόστιμα και οι χρηματικές ποινές π.Χ. πρόστιμα ΙΚΑ, ΔΟΥ αναμορφώνονται φορολογικά.
8. Οποιαδήποτε παροχή ή λήψη αμοιβών σε χρήμα που συνιστούν ποινικό αδίκημα.
9. Φόροι-τέλη, ειδικότερα δεν εκπίπτουν ο φόρος εισοδήματος, φόρος επιτηδεύματος, ο ΦΠΑ. Εκπίπτει όμως ο ΕΝΦΙΑ.
10. Το τεκμαρτό μίσθωμα κατά το μέτρο που υπερβαίνει το 3% της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου. Στην περίπτωση που έχουμε ιδιοχρησιμοποίηση ακινήτου τότε χρησιμοποιούμε τον τύπο: (τετραγωνικά μέτρα Χ τιμή ζώνης Χ συντελεστή παλαιότητας Χ διορθωτικό συντελεστή) Χ 3% για να υπολογίσουμε το τεκμαρτό μίσθωμα. Στην περίπτωση που το αποτέλεσμα της πράξης είναι μεγαλύτερο από το 3% της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου τότε η διαφορά αυτή δεν εκπίπτει.
11. Οι δαπάνες για την οργάνωση εορταστικών εκδηλώσεων, ενημερωτικών ημερίδων και συναντήσεων που αφορούν την σίτιση και διαμονή πελατών ή εργαζομένων κατά το μέτρο που υπερβαίνουν το ποσό των 300 ευρώ ανά συμμετέχοντα και κατά το μέτρο που η συνολική ετήσια δαπάνη δεν υπερβαίνει το 0,5% επί του ετήσιου ακαθάριστου εισοδήματος της επιχείρησης. Προσοχή σε αυτό το σημείο διότι ο κανόνας αφορά έξοδα σίτισης και διαμονής π.Χ. Η ενοικίαση μίας αίθουσας για το συνέδριο ή την ημερίδα είναι δαπάνη που εκπίπτει κανονικά.
12. Δαπάνες ψυχαγωγίας προσωπικού ή πελατών.
13. Προσωπικές καταναλωτικές δαπάνες.
14. Δαπάνες διαφήμισης στην περίπτωση που δεν έχει πληρωθεί το 2% του τέλους διαφήμισης. Προσοχή δεν αφορά το αγγελιόσημο.

Παρότι οι παραπάνω ανάλυση είναι ενδεικτική του τι ισχύει σήμερα δεν μπορεί και δεν είναι ο σκοπός της να δώσει πλήρεις απαντήσεις στο θέμα των εκπεστέων δαπανών.

Για το λόγο αυτό παροτρύνουμε πάντα τους αναγνώστες μας να επικοινωνούν με τον λογιστή τους ο οποίος και θα τους ενημερώσει πλήρως με το τι ισχύει στην δική τους την περίπτωση.